سکسکه و تنفس جنین

شاید سکسکه برای بزرگسالان فقط یک موضوع آزاردهنده باشد اما برای نوزادان، روشی است که می‌تواند به یادگیری تنفس کمک کند.

قطعا برای بسیاری از افراد پیش آمده که پس از مصرف غذا یا نوشیدنی، گرفتار سکسکه شوند. دلیل دقیق بروز سکسکه هنوز مشخص نیست و مانند یک راز باقی مانده است اما دانشمندان درباره آن، نظریه پیچیده‌ای را مطرح کرده‌اند. نظریه آنها این است که شاید سکسکه بتواند به جنینی که در رحم قرار دارد، تنفس را یاد بدهد و به عبارتی، بخشی از آموزش ابتدایی در مورد تنفس باشد.

شفقی

دکتر "پیتر کاریلاس"(Peter Kahrilas)، استاد دانشکده پزشکی "دانشگاه نورث‌وسترن"(NU) گفت: شاید سکسکه برای بزرگسالان، امری غیرضروری باشد اما این موضوع در مورد نوزادان، متفاوت است.

سکسکه، یک واکنش است و به واکنش‌های سریعی شباهت دارد که هنگام برخورد چکش پزشک با زانو تولید می‌شوند. هنگام آغاز این واکنش که بیشتر با تحریک مری یا معده صورت می‌گیرد، ساقه مغز، سیگنال‌هایی را به دیافراگم و سایر اندام‌های تنفسی می‌فرستد و به انقباض ناگهانی آنها و نهایتا جذب ناگهانی هوا منجر می‌شود. سپس، بافتی موسوم به "برچاک‌نای" یا "اپیگلوت"(Epiglottis) که در قسمت بالای حنجره قرار دارد و مانع ورود غذا به نای می‌شود، مجرای هوایی را می‌پوشاند و به بروز سکسکه منجر می‌شود.

کاریلاس ادامه داد: از آنجا که سکسکه به بسته شدن مسیر هوایی منجر می‌شود، هیچ عملکرد تنفسی و یا کاربرد آشکار دیگری در بزرگسالان ندارد. برخلاف "رفلکس حلقی"(gag reflex) که به پیشگیری از خفگی کمک می‌کند، رفلکس ناشی از سکسکه، به محافظت از مجرای هوایی یا گلو منجر نمی‌شود.

وی افزود: رفلکس ناشی از سکسکه، هیچ عملکرد مفیدی در بزرگسالان ندارد. سکسکه نهایتا با وجود تلاش برای پیشگیری از آن رخ می‌دهد و تکرار می‌شود.

در هر حال، سکسکه در جنین و نوزادان تازه متولد شده، شرایط متفاوتی را پدید می‌آورد. جنین در رحم، اکسیژن مورد نیاز خود را به واسطه جفت دریافت می‌کند اما به محض تولد، زندگی آن به توانایی تنفس بستگی دارد.

باور کاریلاس این است که بروز سکسکه در جنین می‌تواند به آموزش تنفس منجر شود زیرا انقباض پیوسته‌ای را میان عضلاتی که در تنفس نقش دارند، ایجاد می‌کند. وی در این باره گفت: این فرآیند، تقریبا مشابه یک تمرینات ایزومتریک است که فرد طی آن سعی در استنشاق دارد اما به دلیل بسته بودن مجرای هوایی، این کار برای او دشوار می‌شود.

پژوهشگران نورث‌وسترن در این پروژه، فعالیت مغزی مرتبط با سکسکه را در نوزادان تازه متولد شده مورد بررسی قرار دادند و ۲۱۷ نوزاد زودرس و نوزاد کامل را بررسی کردند.

"لورنزو فابریزی"(Lorenzo Fabrizi)، سرپرست این پژوهش گفت: پژوهش‌های پیشین در مورد مدل‌های حیوانی و انسانی نشان داده بودند که انقباض عضلات غیرارادی در رحم، به ارسال سیگنال‌هایی به قشر مغزی منجر می‌شود. ما باور داریم که این فرآیند می‌تواند محل قرار گرفتن این عضلات را به مغز آموزش دهد تا از عهده کنترل آنها برآید.

وی افزود: ما می‌دانیم که انقباض غیرارادی عضله، به مغز کمک می‌کند تا نقشه‌ای را از بدن شکل دهد. با توجه به این اطلاعات می‌توان گفت که انقباض دیافراگم، به مغز امکان می‌دهد تا نقشه‌ای از دستگاه تنفسی فراهم کند که به کنترل آن منجر می‌شود.

تهرانپارس

فابریزی ادامه داد: تنفس انسان‌ها در بیشر زمان‌ها، غیرارادی است و به سیگنال‌هایی که از ساقه مغز به عضلات تنفسی ارسال می‌شود، بستگی دارد اما امکان انتخاب آن نیز وجود دارد. برای مثال، هنگامی که پزشک از ما می‌خواهد تا نفس عمیق بکشیم، یک کار انتخابی انجام می‌دهیم. این همان توانایی کنترل تنفس است که نوزادان آن را به واسطه سکسکه یاد می‌گیرند.